Landgoed markt
De oppervlakte van Nederland is 4.151.498 ha groot. Het grootste deel van deze oppervlakte bestaat uit grasland 1,201.729 ha, water 785.994 ha, akkerbouw en kale grond 924.863 ha, bebouwd gebied en wegen 582.561 ha, bos en bosjes, natuurgrasland en heide 585.332 ha.
Een groot deel van de oppervlakte grasland, akkerbouw, bos en natuur is eigendom van particulieren, agrarische bedrijven en overheden. Hiernaast zijn Staatbosbeheer (265.000 ha), Natuurmonumenten (107.360 ha) en de 12 Landschappen met 110.954 ha, grootgrondbezitters van natuur en landschapsterreinen. De Federatie Particulier Grondbezit vertegenwoordigt de belangen van haar leden, waarbij de leden totaal 200.000 ha bezitten.
Natuur en landschap staan nog steeds onder druk van de verdergaande verstedelijking en het intensieve gebruik van de ruimte. Samen met grotere eenheden natuur van organisaties als de 12 Landschappen, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten vormen de vaak onbedorven Landgoederen de ruggengraat van het Nederlands landschap. Deze Landgoederen zijn essentiële onderdelen van de grote natuurnetwerken.
Door genoemde verstedelijking en intensief gebruik van de ruimte hebben de landgoederen een steeds grotere betekenis voor de maatschappij gekregen. Niet alleen wonen en werken honderdduizenden mensen op en nabij Landgoederen, er zijn miljoenen Nederlanders die met dagelijkse regelmaat genieten van de groene omgeving. Natuurlijk door er te recreëren, maar soms is de wetenschap dat het “er is” al voldoende om een gevoel van welzijn te bevorderen.
Door de economische omstandigheden van de laatste jaren is er veel dynamiek gekomen door de wereld van natuur en landschap. Natuurambities zijn naar beneden bijgesteld. Subsidies van Rijk en provincies zijn aanzienlijk verminderd. Dit heeft als gevolg dat de grote terrein beherende organisaties in mindere mate in staat zijn om vrijkomende particuliere landgoederen te verwerven. Terrein beherende organisaties beginnen zelfs (voorzichtig) met een heroverweging of bepaalde eigendommen wel relevant zijn voor de nagestreefde doelen of dat deze beter verkocht kunnen worden.
Nederland kent een groot aantal buitenplaatsen en kastelen (ca. 600), natuurterreinen en landgoederen. Deze gebouwen en de bijbehorende tuinen, bossen en landerijen zijn van groot cultureel en maatschappelijk belang voor Nederland. Om te zorgen dat deze objecten behouden blijven, en om het natuurschoon te behouden, is de Natuurschoonwet 1928 (“NSW”) in het leven geroepen.
Deze wet biedt een aantal fiscale voordelen. Momenteel telt Nederland meer dan 5.100 onder de NSW gerangschikte landgoederen. Daarvan zijn 2.617 geheel voor het publiek opengesteld, 107 landgoederen zijn gedeeltelijk opengesteld. De overige, veelal kleinere landgoederen zijn niet opengesteld. De opengestelde oppervlakte is ongeveer 73% van het totale NSW –areaal (ruim 100.000 ha).
De agrarische sector kenmerkt zich door schaalvergroting waar, naast banken en particulieren, ook een aantal beleggingsinstellingen actief is. Amersfoortse en Stad Rotterdam (ASR) is met 37.400 ha de grootste, gevolgd door Fagoed met 4.564 ha en Rhoon Pendrecht Kortgene met 2.163 ha.
